Dag 1 in de community

Lieve allemaal,

Hoewel ik vandaag weer veilig in Nederland ben geland, zal ik de komende dagen alsnog een aantal verslagen van mijn tijd in een plattelandsgemeenschap in Zuid Afrika online zetten. Eerder had ik geen toegang tot internet, en ook achteraf is het denk ik leuk om wat highlights van mijn reis te geven. Hierbij dag 1 van mijn tijd in Marapyane.

Lieke

ps. Foto's volgen asap!

Zondag 3 augustus

Na het bezoek aan de shopping mall waar ik mijn vorige verhaal ben gestopt, komen we na 2 uur rijden aan in het centrum van de community. Aan de ene kant een benzine pomp, supermarket en post office. Verder staat er een gebouw dat ongeveer 3 kantoortjes huisvest. In 1 van deze hokjes werkt mijn host zus als funeral service verzekering verkoopster, zoals later zal blijken. Aan de andere kant van de hoofdweg staat een hutje dat de plaatstelijke snackbar blijkt t e zijn, samen met enkele fruit- en groente kraampjes. We worden opgewacht en welkom geheten door de plaatselijke SCORE werknemers van Marapyane. Dan is het tijd voor de drop offs bij de gast gezinne. Jan is de eerste. We slaan van de verharde hoofdweg een kronkelig zandpad in en hobbelen vrolijk verder van huis naar huis. Jan’s moeder en 2 broertjes staan al op de uitkijk. Wat een hartelijkheid! Spullen worden aagenomen en het huis en zijn kamer geshowed. We rijden verder via zandpaden, tussen kleine huisjes die op stoffige half begroeide velden zijn gebouwd. De meeste huizen zijn wel van steen, met een dak van ijzeren golfplaten. Ze zijn allemaal vierkant met een voorplaats waar families op een soort stoep van het huis zitten. Kippen en ezels lopen overal rond en de erven van huizen zijn veelal met prikkeldraad en hekken van elkaar gescheiden. Ik ben de 2e die bij het gastgezin wordt afgeleverd. Ik woon aan de grote weg, maar wel aan het deel waaraan tijdelijk (lees al 2 jaar) gewerkt wordt. De verharding van de weg staat in de planning, maar vooralsnog ligt er een grevelroad. Mijn hostmom staat ook al klaar en roept enthousiast dat ze de hele dag al op me gewacht heeft. Romy, een van de andere vrijwilligers, stapt mee uit. Zij zal 1 nachtje bij mij logeren omdat haar moeder vanavond niet thuis is. Mijn hostmom blijkt mijn hostzus, Boitumelo, te zijn, maar daar kom ik veel later pas achter. Ze is 28 en woont nog bij haar moeder. De moeder is ook thuis, en vader ook, maar deze avond zal de enige avond zijn dat ik hem zie. Hij werkt in Johannesburg en komt eens per maand thuis. Hij lijkt erg verlegen en verontschuldigt zich voor zijn slechte Engels om vervolgens weer naar buiten te vertrekken.Verder woont het jongere broertje van Boitumelo thuis, Johannes, 17 jaar oud. Boitumelo geeft me direct bij binnenkomst mijn nieuwe Setswana naam: Keamogetsue. Het betekent: je bent welkom. Binnen krijgen we thee en worden we onderworpen aan een kruisverhoor van een hippe vriend van Johannes. Buiten zitten een aantal mannen bij het vuur onder het genot van het plaatselijke bierbrouwsel dat echt enorm stinkt.

Dan is het tijd om op pad te gaan, want blijkbaar moeten alle relatives en vrienden de blanken gasten ontmoeten. We komen eerst bij Malebo, die een traditional healer blijkt te zijn. Ze belooft deze week een traditionele dans voor de hele groep te doen, waarin de ancesters haar zullen leiden en zij zal uitspreken wat de ancesters bij ons voelen (blijkbaar kunnen deze gevoelens/aura’s/zielen lezen. Malebo’s familie is enigszins bizar, zelfs voor Afrikaanse begrippen. Er zitten op de huisstoep een scheel zwanger meisje met jonge baby in haar armen, een oma met 1 oog en 1 tand, een stom dronken oude man en een vrij normale vrouw van middelbare leeftijd die kijkt alsof ze zelf ook niet begrijpt hoe ze in dit zooitje ongeregeld is terecht gekomen. De dronken man blijft maar tegen ons aanpraten. Het lijkt erop dat hij wil dat we gaan dansen, of ons vraagt of we dansen leuk vinden. We begrijpen het pas echt als hij voordoet hoe ze in Afrika in de bars dansen, al heb ik het idee dat hij geen danstalent is. Na een paar minuten gaan we weer terug naar huis. Het blijkt de eerste van vele wandelingen die ik nog met Boitumelo zal maken. We wandelen dan steeds in het donker, na half 7, zo’n half uur over zandpaden onder een prachtige sterrenhemel en maan om vervolgens 5 minuten bij een gezin langs te gaan. Het doel is iedere keer anders. Soms zeggen we slechts hallo, een andere keer halen we een zakje bonen of spinazie of halen we een telefoon op die een commuter voor Boitumelo uit Pretoria heeft meegebracht. Na het bezoek aan Malebo gaan we nog bij een oom langs. Wederom stellen we ons voor in Setswana, waarom iedere keer hartelijk gelachen wordt. Dat we kunnen groeten en zeggen hoe we heten in hun taal blijkt keer op keer de meest succesvolle ijsbreker (ook onze Setswana naam scoort hoog). Dan volgen meestal vragen waar we vandaan komen, wat we gaan doen, en als het gesprek echt op gang komt vragen (meestal vrouwen) of wij als Westerlingen ook pap eten (van maismeel, is de basis van ieder avond eten en te vergelijken met helemaal fijngemalen sticky rijst), of we ook de longdrop (alternatief voor WC: een klein houten huisje waarin een vierkant zitvlak boven een diep gat is geinstalleerd) gebruiken en of we ons wel kunnen wassen in slechts een tobbe met daarin een laagje van 5 cm water. Het blijkt allemaal erg vermakelijk, het idee dat wij gaan leven zoals deze Afrikaanse mensen van een plattelandsgemeenschap. Ach ja, als zij het kunnen, moet het ons toch ook lukken, is mijn antwoord dan.

Op de terugweg naar huis komen we langs de Taverne die ca 300 meter hemelsbreed van mijn nieuwe huis staat. Dronken mannen en jongens lopen af en aan. De muziek staat vreselijk hard en als we een kijkje binnen nemen, zien we een met tralies beschermde bar, een pooltafel en een aantal plastic stoelen waarop voornamelijk mannen hangen. Snel weer naar buiten, niet echt de meest ideale place to be, behalve als je een topscore van huwelijksaanzoeken op je naam zou ambieren.

Thuis aangekomen worden we voor de tv geinstalleerd op in plastic gestoken fauteuils. We kijken 2 uur, terwijl we langzaam steeds meer honger krijgen, naar een DVD met traditionele Afrikaanse dansen. Er danst een zusje van hen mee. Later blijkt dat Boitumelo helemaal geen zus heeft, maar dit is een prima voorbeeld van de vele miscommunicaties die vaak het resultaat zijn van cultuurverschillen en gesprekken in Engels van 2 personen die beiden Engels niet als moedertaal hebben. De vader van het gezin komt af en toe binnen. De alchohol blijkt zijn effect te hebben want hij wordt steeds minder verlegen. Hij biedt ons een stukje geroosterde haas aan. De haas heeft hij onderweg aangereden en nu gemarineerd en op het vuur gelegd. De haas smaakt prima, maar Boitumelo zegt dat ze voor ons kip als avondeten in gedachten had. Ook prima. We krijgen een teiltje om onze handen in te wassen, want eten doen ze met hun handen. Wel alleen met de rechterhand, met de andere heb je het bord vast. Dan wordt het bord pap met kip geserveerd. Kip is hier een wat breder begrip dan in Nederland. Drie gele kippenklauwen, afgesneden rond de knie van de kip, liggen te glimmen in een dunne saus, inclusief details van tenen en nagels. Dit is echt disgusting. Maar goed, om nou meteen de eerste avond moeilijk te gaan doen over eten. Niet nadenken wat je in je mond stopt en proeven. De smaak is eigenlijk best oke: vooral kruiden en het lijkt nog het meest op kippenvel. Maar veel is er niet de kluiven aan zo’n voet. Daar denkt mijn familie anders over. Als zij een poot verorberen blijft er een hoopje bottengruis over, of maximaal wat kootjes.

Na het eten (het is al 21.15 uur) krijgen we een tobbe met een laagje warm water. We wassen ons, poetsen onze tanden in de tuin bij de speciale boom om tandpasta uit te spugen, en we plassen op de longdrop achter het huis. Nog even muziek luisteren in bed om weer een moment in een vertrouwde wereld terug te kruipen en dan slapen in mijn 2-persoonsbed. Ik moet zeggen, mijn kamer is prima. Een goed bed, en een luxe ivoren wandspiegelmeubel. Ieder heeft zo zijn voorkeuren en keuzes in de besteding van geld, denk ik maar. Dag 1 in de community zit er op, inclusief de eerste uitdagingen (dronken mannen, lang wandelen zonder te weten waarheen en waarom en kippen left overs eten). De cultuurshock is compleet.